Άρθρα

Details

Written by Super User

Category: Άρθρα

Published: 16 June 2021

Hits: 2059

Στις 23 Αυγούστου 1973 δύο ληστές εισέβαλαν σε τράπεζα στην Στοκχόλμη της Σουηδίας. Οι δύο ληστές κράτησαν τέσσερις ομήρους, τρεις γυναίκες και έναν άνδρα, για τις επόμενες 131 ώρες. Οι όμηροι κρατήθηκαν στο θησαυροφυλάκιο της τράπεζας μέχρι που τελικά διασώθηκαν στις 28 Αυγούστου.
Μετά τη διάσωσή τους, οι όμηροι στις συνεντεύξεις τους στα μέσα ενημέρωσης, ήταν σαφές ότι υποστήριζαν τους απαγωγείς τους. Οι όμηροι είχαν αρχίσει να αισθάνονται ότι οι αιχμάλωτοι τους προστάτευαν από την αστυνομία. Μια γυναίκα αργότερα αρραβωνιάστηκε με έναν από τους ληστές και μια άλλη βοήθησε οικονομικά τους ληστές στα έξοδα της δίκης τους. Είναι σαφές ότι οι όμηροι είχαν «κολλήσει» συναισθηματικά με τους απαγωγείς τους.
Αυτή η ψυχολογική κατάσταση των ομήρων έγινε γνωστή ως «Σύνδρομο της Στοκχόλμης» που σημαίνει τη συναισθηματική «δέσμευση» των ομήρων με τους απαγωγείς. Αυτό το ψυχολογικό σύνδρομο είχε αναγνωριστεί αρκετά χρόνια πιο πριν και διαγνώστηκε σε μελέτες που πραγματοποιήθηκαν άλλων ομήρων, φυλακισμένων ή άλλων καταστάσεων. Κακοποιημένα παιδιά, κακοποιημένες γυναίκες, αιχμάλωτοι πολέμων, φυλακισμένοι στο στρατόπεδο συγκέντρωσης και ούτω καθεξής. Στην πραγματικότητα, ο συναισθηματικός δεσμός που αναπτύσσει το θύμα με τον κατακτητή του είναι ένας τρόπος επιβίωσης.
Ο σύγχρονος έλεγχος των κοινωνιών πραγματώνεται από τους κατακτητές που εισβάλλουν στην συναισθηματική κατάσταση αρκετών ανθρώπων. Τα κοινωνικά δίκτυα λόγου χάρη ασκούν τη συγκεκριμένη επίδραση. Αποτελούν το Ψηφιακό Σύνδρομο της Στοκχόλμης. Η αμφιθυμία των χρηστών λειτουργεί με τον ίδιο ακριβώς τρόπο. Κατανοείται από όλους ή σχεδόν από όλους ο ψηφιακός εγκλωβισμός και η συναισθηματική κυριαρχία της εικονικής ζωής , ως κάτι το εντελώς αρνητικό για τη ζωή. Ταυτόχρονα, υπάρχει ένας έρωτας με τα κοινωνικά δίκτυα και μια εμμονή που τα καθιστά κυρίαρχα στις ψυχές των χρηστών. Το ίδιο συναισθηματικό σύνδρομο αναπτύσσεται και σε άλλους βασικούς τομείς της ζωής. Εκλέγουμε τις ίδιες κυβερνήσεις που στο παρελθόν γνωρίζουμε ότι καταλήστεψαν τα κρατικά ταμεία. Εκλέγουμε βουλευτές που γνωρίζουμε ότι ανήκουν στον χώρο του υποκόσμου ή στην καλύτερη είναι οι κλόουν των μαφιόζων. Αν η ανθρωπότητα ήθελε να εξαλείψει τον καπιταλισμό ή τον Νεοφιλελευθερισμό θα το είχε κάνει προ πολλού. Δεν θέλει γιατί το θύμα ταυτίζεται με τον θύτη.
Το ερώτημα είναι επιτακτικό: Γιατί εισέρχεται ο άνθρωπος σε μια τέτοια συναισθηματική κατάσταση; Οι απαντήσεις δεν είναι εύκολες, αλλά θα επιχειρήσω μερικές. Οπωσδήποτε, όμως, είναι υπαρξιακής και οντολογικής υφής. Η παρουσία μιας απειλής για τη σωματική ή την ψυχολογική επιβίωση κάποιου και η πεποίθηση ότι ο δράστης θα εκτελέσει την απειλή, είναι μια σοβαρή αιτία αυτής της συναισθηματικής κατάστασης. Ο φόβος, η αβεβαιότητα του θύματος, καθώς και η παρουσία μιας μικρής καλοσύνης από τον θύτη στο θύμα δημιουργούν ελκυστικές καταστάσεις για το θύμα. Η αίσθηση του θύματος ότι είναι μονόδρομος και δεν μπορεί να διαφύγει από αυτή την κατάσταση, καθώς υποσυνείδητα το ελκύει ο θύτης, πιστεύοντας ότι είναι ο μόνος τρόπος για να διασωθεί. Βεβαιότατα, όμως, η υπαρξιακή ρωγμή που υπάρχει ανάμεσα στο Εγώ και στον εαυτό του θύματος το καθιστά ευάλωτο ψυχικά και για να διασωθεί ταυτίζεται με οποιονδήποτε του καθορίζει κατακτητικά τη ζωή.
Οι εραστές των κατακτητών είναι εκείνοι που βυθίζουν τις κοινωνίες στην ανέχεια και στην άβυσσο.

Τριαντάφυλλος Σερμέτης

Details

Written by Super User

Category: Άρθρα

Published: 13 January 2021

Hits: 2382

του Τριαντάφυλλου Σερμέτη, Δρ. Φιλοσοφίας Α.Π.Θ.

Για να μπορέσει κανείς να αξιολογήσει το μουσικό έργο του Μίκη Θεοδωράκη, απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί να εισχωρήσει ενδελεχώς στη φιλοσοφική του σκέψη. Η φιλοσοφική θεωρία του ουσιαστικά βασίζεται σε ένα τρίπτυχο, που αναφέρεται στο κείμενό του για την Αγριότητα του Πολιτισμού, στο Αντιμανιφέστο που έγραψε το 1987, κυρίως, όμως, στη θεωρία της Συμπαντικής Αρμονίας. Ο Νόμος της Συμπαντικής Αρμονίας 1 είναι ο πυρήνας της έμπνευσης του μουσικού συμπαντικού κόσμου του, αλλά ταυτόχρονα και της κοινωνικής και πολιτικής δράσης του.

Η θεωρία της Συμπαντικής Αρμονίας, που ανέπτυξε σταδιακά από τη νεανική του ηλικία, βασίζεται σε τρεις προσωκρατικούς φιλοσόφους. Ο πρώτος είναι ο Ηράκλειτος, κέντρο της φιλοσοφίας του οποίου αποτελεί η ένωση των αντιθέτων, μέσα από την αέναη ροή και κίνηση των πάντων. Ο δεύτερος είναι ο Αναξίμανδρος, που είχε ως χαρακτηριστικό στη φιλοσοφία του την έννοια του Απείρου και τρίτος είναι ο Πυθαγόρας, που αναπτύσσει την Πυθαγόρεια φιλοσοφία για τη θεωρία των αριθμών και την αρμονία τους μέσα από την «Τετρακτύν». Εμπνεόμενος από αυτούς τους τρεις φιλοσόφους, ο Μίκης Θεοδωράκης συντάσσει ευφυώς τη δική του θεωρία περί Συμπαντικής Αρμονίας. Η θεωρία του αυτή είναι η εκλεπτυσμένη σκέψη ότι τα πάντα εκπορεύονται από τον Συμπαντικό κόσμο. Η αρμονία και το χάος, ως αντιθετικά συστατικά του Σύμπαντος κόσμου, είναι οι απορροές της Συμπαντικής Αρμονίας. Σκοπός του κάθε ανθρώπου είναι να εξυψωθεί πνευματικά, ώστε να εγγίσει τη Συμπαντική Αρμονία. Θεωρεί, λοιπόν, ευφυώς, ότι η μουσική, η τέχνη και η θρησκεία συναποτελούν την Αρμονία. Ο πόλεμος, η βία, η κυριαρχία και η κατακτητικότητα αποτελούν το χάος. Με βάση τη δυαδική σχέση των αντιθέτων κινείται ο κόσμος. Θεωρεί ότι σε αυτήν την εποχή ζούμε στον κόσμο του χάους ή, ειδικότερα, του μηδενισμού. Τα δύο αυτά αντιθετικά στοιχεία, της Αρμονίας και του χάους, θα μπορούσε να ισχυριστεί κανείς ότι αποτελούν τις έννοιες του καλού και του κακού. Η πνευματική του δημιουργία, εμπνευσμένη από τους αρχαίους ελληνικούς Μύθους και τα Ομηρικά έπη, από τη Λογική και την υπέρβαση, το Απολλώνιο και το Διονυσιακό στοιχείο, θα μετουσιωθεί, μέσα από τη φιλοσοφική θεωρία του, σε μουσική σύνθεση ποικίλων ηχοχρωμάτων παγκόσμιας, αναμφίβολα, ακτινοβολίας.

Με βασική αρχή τη θεωρία της Συμπαντικής Αρμονίας, που ανέπτυξα αδρομερώς παραπάνω, μπορούμε να ισχυριστούμε ότι κινείται όλη η ζωή του Μίκη Θεοδωράκη σε όλες τις εκφάνσεις της, είτε καλλιτεχνικά είτε πνευματικά είτε κοινωνικά είτε πολιτικά. Η μεγάλη αξία του μουσικού έργου του εδράζεται ακριβώς σε αυτή τη θεωρία του, που αποτελεί μια διαρκή πηγή έμπνευσής του. Για αυτόν τον λόγο, το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο του μουσικού έργου του είναι η σύνθεση μουσικών ηχοχρωμάτων που εμπεριέχουν την αδιάλειπτη συνέχεια του ελληνισμού. Τα μουσικά έργα του μπορούν να χαρακτηριστούν ως ολιστικά, καθώς η μουσική αρμονία πηγάζει από όλες τις ιστορικές εποχές: από την Αρχαία Ελλάδα, τη Βυζαντινή περίοδο, τη Δημοτική μουσική και, τέλος, από τη σύγχρονη μουσική. Η μουσική αποτελείται από τρία μέρη: τη μελωδία, τον ρυθμό και την κίνηση. Ο Μίκης Θεοδωράκης, με τη φιλοσοφία του για τη Συμπαντική Αρμονία και την ολιστική προσέγγιση του μουσικού σύμπαντος κόσμου, εισάγει στην ελληνική μουσική κάτι εντελώς νέο· είναι η λεγόμενη «έντεχνη» λαϊκή μουσική. Τι είναι, όμως, η «έντεχνη» λαϊκή μουσική; Είναι η μουσική που έχει στοιχεία λαϊκά, παρμένα από όλη την ιστορική πορεία του ελληνισμού, την οποία ο συνθέτης επενδύει με Λόγια ποίηση, δηλαδή, την υψηλή ποιοτικά ποίηση. Αυτό το γεγονός συμβαίνει για πρώτη φορά στην ελληνική μουσική ιστορία και για πρώτη φορά, επίσης, η υψηλή ποίηση εισχωρεί σε μεγάλα τμήματα του λαού, μέσω των μουσικών συνθέσεων του Μίκη Θεοδωράκη. Αυτούς τους δρόμους ακολουθεί η σύγχρονη ελληνική μουσική ακόμα και σήμερα. Η κάθε μουσική σύνθεση του Μίκη Θεοδωράκη είναι συνδεδεμένη άρρηκτα με όλες τις άλλες μουσικές συνθέσεις του, δημιουργώ-ντας έναν μουσικό συμπαντικό κόσμο, αρμονικό. Όλα τα μουσικά έργα του, όπερες, συμφωνίες, μουσικές δωματίου, λαϊκή «έντεχνη» μουσική, λυρικές τραγωδίες, ε-μπνευσμένα από τη θεωρία του για τη Συμπαντική Αρμονία, εξυπηρετούν έναν μεγάλο στόχο, αυτόν της εκ βαθέων έκφρασης της ανθρώπινης ύπαρξης, της έκφρασης του ελληνικού λαού μέσα από τις «ηχητικές τοιχογραφίες», όπως χαρακτηριστικά λέει ο ίδιος. Η βιωμένη εμπειρία του μεγάλου συνθέτη, σε χρόνια ταραγμένα για την ελληνι-κή ιστορία, θα διαμορφώσει το ύφος και το ήθος της μουσικής ηχοποικιλότητάς του.

Εν κατακλείδι, η μουσική πρωτοπορία του Μίκη Θεοδωράκη έχει αναμφίβολα παγκόσμιες διαστάσεις, επηρεάζοντας κατοπινούς μουσικούς δρόμους και μουσικές γενιές. Ταυτόχρονα, η αδιάλειπτη ελληνικότητα, που χαρακτηρίζει τις μουσικές συνθέσεις του, αντανακλά την πνευματικότητα του ελληνικού πολιτισμού. Με αυτόν τον τρόπο, εγγίζει τα βαθύτερα συναισθήματα του ελληνικού λαού και, συγχρόνως, γνωστοποιεί σε όλον τον κόσμο την πολιτιστική αξία του ελληνικού πολιτισμού. Το πνευματικό και καλλιτεχνικό έργο του μεγάλου συνθέτη Μίκη Θεοδωράκη έχει, ήδη, περάσει στην αθανασία.

1.Τον Νόμο της Συμπαντικής Αρμονίας τον ανέπτυξα για πρώτη φορά δημόσια στη Θεσσαλονίκη στις 9 Ιανουαρίου 2017 στην παρουσίαση του βιβλίου της Αναστασίας Βούλγαρη «Μίκης Θεοδωράκης: Διά-λογοι στο Λυκόφως, Συνοπτική Παρουσίαση». Για όποιον ενδιαφερόμενο, η διεύθυνση για το βίντεο της εκδήλωσης είναι:

Πηγή:https://independent.gr/%CE%AC%CF%81%CE%B8%CF%81%CE%B1/%CE%B7-%CE%B8%CE%B5%CF%89%CF%81%CE%AF%CE%B1-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CF%83%CF%85%CE%BC%CF%80%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82-%CE%B1%CF%81%CE%BC%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%B1%CF%82-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B7-%CE%B1%CE%BE%CE%AF%CE%B1-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BC%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D-%CE%AD%CF%81%CE%B3%CE%BF%CF%85-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BC%CE%AF%CE%BA%CE%B7-%CE%B8%CE%B5%CE%BF%CE%B4%CF%89%CF%81%CE%AC%CE%BA%CE%B7

Details

Written by Super User

Category: Άρθρα

Published: 17 September 2020

Hits: 2265

του Τριαντάφυλλου Σερμέτη*

Εδώ και αρκετά χρόνια υπάρχει ένας ιός που έχει μολύνει τις κοινωνίες. Είναι η ψευδαίσθηση ότι η άγνοια είναι εξίσου έγκυρη με τη γνώση. Τούτο σημαίνει ότι για να αντιπαρατεθεί κάποιος στη δημόσια σφαίρα με όπλο την άγνοιά του (το τίποτα) και για να αποκτήσει αξία επιλέγει να γίνεται χυδαίος και εξαιρετικά αγενής και, ασκώντας βία σωματική και ψυχική, να επιβάλλεται στους άλλους. Το «παράδοξο» είναι ότι αυτός ο τρόπος πετυχαίνει και αποκτά ακροατές-θαυμαστές. Τούτο ισχύει στην πολιτική, κατά κύριο λόγο, και στη συνέχεια διαχέεται στην κοινωνία μέσω των ΜΜΕ. Η διάθεση να επιβληθεί κάποιος δίχως την πραγματική γνωστική αξία του, αλλά με οποιοδήποτε μέσο, οδηγεί αναπόδραστα στην αγένεια και στη χυδαιότητα. Είναι ο ανταγωνισμός της ατομικής επιβίωσης, ο ανταγωνισμός της φάρμας των ζώων.

Ο αβυσσαλέος ατομισμός οδηγεί στην εξαχρείωση των κοινωνιών. Η εξαχρείωση, όμως, οποιασδήποτε κοινωνίας δεν επέρχεται αν πρώτιστα δεν υπάρξουν άλλες προϋποθέσεις. Η φτώχεια και η καθοδική πορεία της παιδείας προηγούνται της τελικής εξαχρείωσης. Όταν αναφερόμαστε στην παιδεία δεν εννοούμε ασφαλώς τα πτυχία, αλλά εκείνη την κοινωνική μόρφωση που αποκλείει το θράσος και ενισχύει τον σεβασμό και την ευγένεια. Στην Ελλάδα σαφή δείγματα κάμψης έχουμε την τελευταία δεκαετία. Η τηλεόραση αποτελεί την αιχμή του δόρατος· οι εκπομπές που απευθύνονται στα κατώτερα ένστικτα τα τελευταία χρόνια έχουν πληθύνει ραγδαία. Οι περισσότεροι δημοσιογράφοι, ως όργανα εξαχρείωσης, στην ουσία και οι ίδιοι εξαχρειωμένοι, δίχως σοβαρή παιδεία (με την έννοια που ανέλυσα λίγο παραπάνω), ασκούν χυδαία, αγενή και βίαιη δημοσιογραφία. Τα τηλεπαιχνίδια (σκουπίδια) κάθε είδους αυτόν τον στόχο εξυπηρετούν. Η καθήλωση των τηλεθεατών στη χυδαιότητα, εκτός του ότι αποφέρει ακροαματικότητα και κέρδη, επιτυγχάνει και έναν πολιτικό στόχο. Μέσα από τη χυδαιότητα εκφασίζονται οι τηλεθεατές, οι οποίοι χασκογελούν για να περάσει η ώρα τους δίχως να σκέφτονται και κατά συνέπεια εξαχρειώνεται ολόκληρη η κοινωνία.

Υπάρχει προσωπική ευθύνη; Ασφαλώς, αλλά όχι μόνο. Ευθύνη δεν έχουν μόνο οι τηλεθεατές, αλλά έχει και η εκάστοτε κυβέρνηση (πολιτεία). Πολλοί σκόπιμα (;) συγχέουν τις έννοιες ελευθερία και ελευθεριότητα. Δεν είναι ελευθερία να προβάλλονται μέσω δημόσιων συχνοτήτων προγράμματα τα οποία αλλοτριώνουν τις κοινωνίες και δεν αποτελεί άλλοθι ο ισχυρισμός ότι, αν απαγορευτούν, υπάρχει λογοκρισία. Αυτό είναι ελευθεριότητα και δεν έχει σχέση με την έννοια της δημοκρατίας, αλλά με την έννοια του χάους και, εν τέλει, με τον φασισμό. Η ελευθερία, σε αντίθεση με την ελευθεριότητα, συνδέεται άμεσα με την έννοια του σεβασμού. Συνειδητά ή όχι, μέσω αυτής της σύγχυσης, εξαθλιώνονται πνευματικά οι κοινωνίες. Όποιος, λοιπόν, παρακολουθεί τέτοιες εκπομπές, συναινεί και αποδέχεται τη χυδαιότητα. Η επιστροφή στην ευγένεια και στις αξίες της ζωής συνιστά πλέον επαναστατική πράξη.

* Ο Τριαντάφυλλος Σερμέτης είναι Δρ. Φιλοσοφίας

Πηγή: https://edromos.gr/epistrofi-stin-evgeneia/