Home

Προς Γνώση και (συμ)Μόρφωση

Details

Written by Super User

Category: Άρθρα

Published: 21 December 2019

Hits: 2210

του Τριαντάφυλλου Σερμέτη

Η ποιότητα της ζωής ενός ανθρώπου εξαρτάται άμεσα από τη γνώση του περιβάλλοντός του και του εαυτού του. Η γνώση εισχωρεί στον άνθρωπο μέσω των αισθήσεων, αρχικά ως πληροφορία, που στη συνέχεια, επεξεργαζόμενη από το νου, μετατρέπεται σε γνώση. Η μόρφωση είναι η γνώση που λαμβάνει ένας άνθρωπος κατά τη διάρκεια της ζωής του και συνηθίζεται να πιστοποιείται μέσω των πτυχίων που λαμβάνει. Είναι, όμως, έτσι; Θα πρέπει να διερευνηθεί το αντιφατικό γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια, παρά τη γεωμετρική αύξηση των πτυχιούχων στην Ελλάδα (έχει από τα μεγαλύτερα ποσοστά πτυχιούχων στην Ευρώπη και μάλιστα υψηλού επιπέδου επιστήμονες), κατά γενική παραδοχή βαθαίνει η πνευματική παρακμή, αποτυπωμένη εύγλωττα σε κοινωνική κρίση που μαστίζει την κοινωνία τα τελευταία χρόνια.

Θα επιχειρήσω να άρω αυτή την αντίφαση αυτή, αναλύοντας συνοπτικά τη σχέση γνώσης και μόρφωσης. Η απόκτηση γνώσης δυνητικά μπορεί να οδηγήσει στη μόρφωση, όχι όμως απαραίτητα· αυτό εξαρτάται από την αιτία απόκτησης της γνώσης. Αν η απόκτηση της γνώσης αποτελεί το χρηστικό μέσο για κοινωνική ανέλιξη, τότε τούτο έχει ως συνέπεια η γνώση να μην εσωτερικοποιείται στο υποκείμενο, αλλά να παραμένει ως ένα εξωτερικό αντικείμενο με σκοπό τη χρήση. Όταν δεν εσωτερικοποιείται η γνώση με σκοπό την υποκειμενική ταύτιση, τότε αδυνατεί ο άνθρωπος να δια-μορφωθεί. Με άλλα λόγια, αδυνατεί να σμιλέψει, μέσω της γνώσης, τη μορφή του. Αν η απόκτηση της γνώσης, από την άλλη μεριά, αποτελεί τον τελικό σκοπό του ανθρώπου, ως αυταξία, τότε τούτη οδηγεί αναπόφευκτα στη μόρφωση. Η λέξη μορφή σημαίνει το σχήμα που δίνεται μέσω μιας πράξης. Η μόρφωση, επομένως, είναι η ευ-μορφία του σχήματος. Επομένως, η μόρφωση είναι το σμιλεμένο κάλλος του εαυτού, με εργαλείο τη γνώση. Τα χαρακτηριστικά της μόρφωσης, κατά συνέπεια, είναι η καλλιέπεια (καλλι-έργεια, δηλαδή καλή πράξη) που έχει ως χαρακτηριστικά της την ηπιότητα, την εντιμότητα, την ευγένεια, τη διαρκή αναζήτηση του δικαίου· αρετές όλες που οδηγούν αναπόδραστα σε πνευματική εξύψωση. Αντίθετα, χαρακτηριστικά της α-μορφίας (ο δίχως σχήμα εαυτός, η ασχήμια, δηλαδή η  αμορφωσιά), είναι ο διαρκής θυμός, η αγένεια, η ανεντιμότητα, η μικρότητα, ο ναρκισσισμός- ατομικό Εγώ – ατομισμός. Αυτά τα χαρακτηριστικά προκύπτουν διότι ο εαυτός δίχως σχήμα είναι ένας εαυτός με ασμίλευτες γωνίες που δεν έχει πάρει μορφή, νιώθοντας γυμνός έναντι του περιβάλλοντός του, και επιχειρεί να προστατευτεί με τα προαναφερόμενα χαρακτηριστικά.

Η ανθρωπότητα τα τελευταία πολλά χρόνια ρέπει ασταμάτητα προς έναν άκρατο ωφελιμισμό, με σκοπό την ατομική ικανοποίηση και τον ευδαιμονισμό. Επομένως, τα πράγματα αποκτούν χρηστική αξία, αποτελώντας ένα μέσο για την ηδονική ικανοποίηση αυτών των αναγκών. Η γνώση δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση μέσα σε αυτό το γενικό παγκόσμιο περιβάλλον

Είναι γνωστό ότι η ανθρωπότητα τα τελευταία πολλά χρόνια ρέπει ασταμάτητα προς έναν άκρατο ωφελιμισμό, με σκοπό την ατομική ικανοποίηση και τον ευδαιμονισμό. Επομένως, τα πράγματα αποκτούν χρηστική αξία, αποτελώντας ένα μέσο για την ηδονική ικανοποίηση αυτών των αναγκών. Η γνώση δεν θα μπορούσε να αποτελέσει εξαίρεση μέσα σε αυτό το γενικό παγκόσμιο περιβάλλον. Η πληροφορία (πρώτο επίπεδο γνώσης), ως χρηστική αξία, έχει αποκτήσει πρωτεύοντα ρόλο και η υπερ-πληροφόρηση, ειδικά με τα κοινωνικά δίκτυα, έχει δημιουργήσει την αδρανή πληροφόρηση (πληροφόρηση που αποθηκεύεται παρά μόνο λίγα λεπτά ή λίγες ώρες, με αποτέλεσμα να μην προλαβαίνει να εσωτερικοποιηθεί και να μετατραπεί σε γνώση που θα οδηγήσει σε δια-μόρφωση). Η χρηστικότητα της γνώσης έχει εισχωρήσει και στις βαθμίδες τη εκπαίδευσης, αποτελώντας απλά το μέσο για επαγγελματική εξειδίκευση, με σκοπό την κοινωνική ανέλιξη μέσω του επαγγέλματος. Η διαρκής υποβάθμιση των ανθρωπιστικών σπουδών (μείωση των αρχαίων Ελληνικών, ολοκληρωτική αφαίρεση των Λατινικών κ.ά.) και η ενθάρρυνση της επαγγελματικής εκπαίδευσης, ολοένα και από μικρότερη ηλικία, είναι δείγματα αρνητικά, που με ακριβή πρόβλεψη οδηγούν σε μια κοινωνία ολοκληρωτικά απνευμάτιστη – μη σκεπτόμενη· μια κοινωνία ανθρώπων που θα γνωρίζουν άριστα να διεκπεραιώνουν εκείνο για το οποίο θα έχουν εκπαιδευτεί, αλλά δεν θα μπορούν να σκέπτονται πώς θα αντιδράσουν στη χαμηλή αμοιβή και στην εκμετάλλευση, δεν θα έχουν τη δυνατότητα να γνωρίζουν τον παρελθόντα πολιτισμό και ως εκ τούτου θα αδυνατούν να θέσουν νέα πολιτισμικά πλαίσια. Με άλλα λόγια, ήδη δημιουργείται μια εφιαλτική οργουελική κοινωνία βιολογικών όντων-ρομπότ, που η σκέψη θα χρησιμοποιείται μόνο για την τεχνολογική πρόοδο της επιστήμης.

Επομένως, η αντίφαση που προκύπτει από την καθίζηση του πνεύματος τα τελευταία χρόνια και η αντιστρόφως ανάλογη αύξηση των πτυχίων ερμηνεύονται με βάση τη σχέση της γνώσης και της μόρφωσης,  το μέσο ή τον σκοπό της γνώσης και τη χρηστικότητα ή την αυταξία αυτής. Όσο το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα αλλά και η παγκόσμια κατεύθυνση θα είναι προσανατολισμένα μόνο προς την επαγγελματική εξειδίκευση, όσο το εκπαιδευτικό σύστημα δεν θα παρέχει εγκύκλιες γνώσεις και δεν θα ενισχύει τη γνώση ως αυταξία που ως σκοπό θα έχει τη μόρφωση και όχι την απόκτηση πιστοποιημένης επαγγελματικής εξειδίκευσης, τόσο η ελληνική κοινωνία θα κατευθύνεται στην παραγωγή καλά εξειδικευμένων πτυχιούχων αμόρφωτων ανθρώπων που θα εξυπηρετούν μόνον την «αγορά», οπωσδήποτε όμως όχι τον εαυτό τους και τους συνανθρώπους τους. Η κοινωνία που αντιλαμβάνεται τη γνώση της επαγγελματικής εξειδίκευσης ως μόρφωση, είναι μια κοινωνία δίχως ταυτότητα, δίχως παρόν και μέλλον, υποταγμένη εσαεί στη μιζέρια και στη φτώχεια της ανέφικτης ευτυχίας· είναι, εν τέλει, μια βαθιά άρρωστη κοινωνία.

Πηγή:https://edromos.gr/pros-gnosi-kai-symmorfosi/

Αλήθειες και ψέματα

Details

Written by Super User

Category: Άρθρα

Published: 12 June 2019

Hits: 2277

Του Τριαντάφυλλου Σερμέτη

Το πρόσφατο εκλογικό αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών ανέδειξε εμφατικά ότι εκείνο που κυριάρχησε στον λαό δεν ήταν τη φορά αυτή το παραδοσιακό  δίλημμα ανάμεσα στη δεξιά και στην αριστερά, αλλά κάτι πολύ βαθύτερο, υπαρξιακής υφής, που ταλαντεύεται ανάμεσα στην αλήθεια και στο ψέμα. Οι δύο αυτές έννοιες ενέχουν αφεαυτού τις έννοιες της ηθικής ή της ανηθικότητας, της εντιμότητας ή της ανεντιμότητας, της αλαζονείας ή της ταπεινότητας. Η διαρκής διαστρέβλωση της πραγματικότητας είναι η διαστρέβλωση της αλήθειας και ουσιαστικά πρόκειται περί ψεύδους.Η σχετικοποίηση της αλήθειας οδηγεί αναπόφευκτα στον μηδενισμό και στην ατομική περιχαράκωση του ανθρώπου, στο α-νόητο της ζωής. Η αμφισβήτηση για τη δυνατότητα της απόλυτης αλήθειας συνεπάγεται την εκμετάλλευσή της από τον πολιτικό λόγο για την επιβολή της κυριαρχικότητας. Η συνέπεια της απόκρυψης της αλήθειας είναι η ενοχή· το αποτέλεσμα της ενοχής εκχέεται προς δύο κατευθύνσεις: η μια κατεύθυνση οδηγεί στην επιθετικότητα και η άλλη προς την αλαζονεία και την έπαρση, προκειμένου να αποκρύπτεται το ψεύδος.Σε κάθε χρονική στιγμή αντιπαρατίθεται πάντα η αλήθεια με μια αναλήθεια και η αίσθηση της ανεπάρκειας οδηγεί αναπόφευκτα σε μια υπέρβαση, προκειμένου να αναδυθεί μια βαθύτερη αλήθεια·ο φόβος και ο τρόμος της αποτυχίας, η αίσθηση της ενοχής και η συνείδηση της ανεντιμότητας. Έτσι εξηγείται το σχιζοειδές του πράγματος, να λαμβάνεται δηλαδή μια πολιτική απόφαση εις βάρος του λαού και ταυτόχρονα εκείνοι που λαμβάνουν την απόφαση να καλούν τον λαό να αντιδράσει σε αυτή. Τούτο αποτελεί διάσπαση της προσωπικότητας σε μια αλήθεια και μια αναλήθεια,που ανάγεται οπωσδήποτε στο ψυχαναλυτικό πεδίο.

Ο ελληνικός λαός το 2015 ψήφισε με γνώμονα το ότι θα διέφευγε από το ψεύδος και την αγυρτεία, καθώς η αριστερά ευαγγελιζόταν το ηθικό πλεονέκτημα που είχε από τους αγώνες του παρελθόντος.  Για αυτόν τον λόγο δοκίμασε ανθρώπους που δεν τους είχε εμπιστευτεί ποτέ. Όμως, το διαρκές ψέμα, η κυνικότητα και ο αμοραλισμός οδήγησαν αναπόφευκτα στην αίσθηση της προδοσίας του συναισθήματος. Έτσι,ο λαός τους τιμώρησε ψηφίζοντας όχι κόμματα της αριστεράς αλλά εκείνους που γνωρίζει,  διότι η αριστερά στη συνείδηση του λαού έγινε συνώνυμο των παραπάνω ιδιοτήτων. Καταλαβαίνει ποιους έχει να αντιμετωπίσει καιαυτό αποτελεί παράδοξο κριτήριο της επιλογής του, έστω και αν έχει απόλυτη γνώση ότι θα εφαρμοστούν πολιτικές εναντίον του· επιθυμεί όμως αυτό που δεν του αποκρύπτεται και τούτο είναι καίριο.

Τους κυβερνώντες τους απογύμνωσε η αλαζονεία που επέδειξαν σε αντίθετες απόψεις, τους απογύμνωσε το ψέμα για τα μνημόνια, τους απογύμνωσε η κοροϊδία του δημοψηφίσματος, τους απογύμνωσε η πιο φιλοαμερικανική στάση που έχει επιδείξει ελληνική κυβέρνηση τα τελευταία χρόνια,τους απογύμνωσε η κυνικότητα στο «Μακεδονικό»,τους απογύμνωσε η ανηθικότητα και η ανεντιμότητα εφαρμόζοντας ακραία φιλελεύθερη πολιτική,τους απογύμνωσε ο αμοραλισμόςμε την καταστροφική φωτιά, τους απογύμνωσε η ιδιοτελής επιλογή στελεχών-ρεταλιών από όλα τα κόμματα για να παραμείνουν στην εξουσία,παραδίνοντάς τουςέτσι ολοκληρωτικά στη χλεύη και στη γενική αποδοκιμασία.

Αυτή τη φορά εκτός από την ηχηρή αποχή, έναμέρος του λαού θέλησεαυτό πουγνωρίζει ότι είναι εναντίον του και τιμώρησε το ασύστολο ψεύδος.

Πηγή: https://edromos.gr/alitheies-kai-psemata/?fbclid=IwAR1yZqhivBNkPnHLlZgGdS_lJ6dGhqAci3zJx1tiOP-g5T7w9V7QWriJ4-I

Με τους θύτες ή με τα θύματα της Ιστορίας;

Details

Written by Super User

Category: Άρθρα

Published: 15 May 2019

Hits: 2255

Κριτική προσέγγιση στο βιβλίο του Ανδρέα Αργυρόπουλου "Ο Θεός, οι νέοι και άλλες Rock 'n Roll ιστορίες"

Του Τριαντάφυλλου Σερμέτη

Το νέο βιβλίο του θεολόγου Ανδρέα Αργυρόπουλου ήρθε να ταράξει τα θολά νερά του θεολογικού εφησυχασμού, διότι θέτει καίρια ζητήματα του χριστιανισμού που είναι λησμονημένα στον κοινωνικό και πολιτικό χυλό της εποχής. Το βιβλίο αυτό αποτελεί ένα θεολογικό σχεδίασμα για τη διδασκαλία των θρησκευτικών στα σχολεία, καθώς αποτελεί απόσταγμα πολυετούς εμπειρίας του συγγραφέα στα σχολεία. Έχω την αίσθηση ότι θα πρέπει να δίνεται ως βοήθημα στους θεολόγους καθηγητές για τον τρόπο προσέγγισης των μαθητών και επικοινωνίας μέσα στην τάξη.

Τo πόνημα του Αργυρόπουλου είναι μια προσωπική εξομολόγηση και ταυτόχρονα μια αυθεντική βιωματική εμπειρία του χριστιανισμού. Το πρώτο ζήτημα που θέτει επιτακτικά είναι η διαλεκτικότητα ως μέθοδος διαλόγου με τους νέους ανθρώπους. Τούτο, όσο απλό και αν ακούγεται στην εφαρμογή του, είναι σχεδόν ακατόρθωτο. Διότι ο διάλογος προϋποθέτει ανοικτότητα, σεμνότητα, ταπεινότητα και φυσικά αγάπη. Όπως ο ίδιος ο συγγραφέας διατείνεται: «στην ελληνική κοινωνία δεν υπάρχει κουλτούρα διαλόγου. Κανένας δεν μπορεί να συνομιλήσει με κανέναν». Αυτή είναι μια απτή πραγματικότητα που τη συναντούμε τα τελευταία χρόνια στην ελληνική κοινωνία. Υπάρχει ένας διάλογος κωφών σε κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο, όπου το μόνο που αφορά είναι η δημιουργία εντυπώσεων για να κερδηθεί η μάχη του εντυπωσιασμού και της εικόνας. Ίσως, τελικά, δεν υφίσταται διάλογος γιατί δεν υπάρχουν ιδέες και σκέψεις και γιατί ο μηδενισμός, εκτός από την έλλειψη αξιών και αρχών, έχει οδηγήσει και σε κενούς περιεχομένου ανθρώπους.

Ο Αργυρόπουλος στο βιβλίο θέτει ένα καίριο ερώτημα και από την απάντηση αυτού του ερωτήματος κρίνεται, εν πολλοίς, η σχέση του καθενός με τον χριστιανισμό. Ταυτόχρονα, δεν μπορεί παρά να είναι και πολιτικό το ερώτημα και για αυτόν τον λόγο, τελικά, ο συγγραφέας αναπόφευκτα γράφει ένα βιβλίο πολιτικής θεολογίας. Είναι γνωστό άλλωστε ότι ο Αργυρόπουλος είναι από εκείνους τους θεολόγους που, μαζί με τον έτερο θεολόγο τον Θανάση Παπαθανασίου, έκαναν γνωστή τη Θεολογία της Απελευθέρωσης στην Ελλάδα. Οπότε, άμεσα με την συγγραφική του πορεία απαντά στο μείζον ερώτημα για το αν ο χριστιανισμός είναι με τους θύτες ή με τα θύματα. Είναι γεγονός ότι από τη θέση που παίρνει κανείς στο καίριο αυτό ερώτημα εκδηλώνει αποφασιστικά και τη σχέση του με τον χριστιανισμό. Αν επιλέγει κανείς να βρίσκεται στην πλευρά των θυτών, τότε εκφεύγει του ευαγγελικού μηνύματος, που είναι η συμπόνοια στους έσχατους και στους ταπεινούς. Σε αυτή την περίπτωση ο χριστιανισμός μεταβάλλεται σε ιδεολογία και δεν σχετίζεται με τη μίμηση Χριστού, που συνιστά τη σωτηριολογική πορεία του κάθε χριστιανού. Αν, επίσης, κάποιος επιλέγει τη χλιαρότητα, θεωρώντας ότι ο χριστιανισμός είναι μόνο πνευματικός και άπτεται μόνο του ιερού, σκεπτόμενος ότι το εφήμερο δεν έχει και πολύ σημασία, αλλά η ατομική σωτηρία είναι το επίδικο, τότε ο χριστιανισμός επικαλύπτεται με ψυχολογικό μανδύα και το οντολογικό περιεχόμενο διαφεύγει της οπτικής. Αυτός ο χριστιανισμός είναι ένας φοβικός και ενοχικός χριστιανισμός, που ευνουχίζει τα συναισθήματα και την ψυχή του ανθρώπου. Τούτο έχει ως αποτέλεσμα να οδηγείται ο χριστιανός στη μνησικακία. Στην πραγματικότητα και στη δεύτερη περίπτωση, που είναι η ουδετερότητα, ένας χριστιανός βρίσκεται στην πλευρά επίσης των θυτών. Αν οι παραπάνω δύο περιπτώσεις που ανέφερα εντάσσονται στο πλευρό των θυτών, τότε υπάρχει και η τρίτη περίπτωση των χριστιανών εκείνων που βρίσκονται στην πλευρά των θυμάτων, κάνοντας πράξη την πορεία του Χριστού στη γη, όντας και ο ίδιος θύμα της εξουσιαστικότητας και της κυριαρχικότητας.

Ο Ανδρέας Αργυρόπουλος καταφέρνει να αναδείξει με έναν άμεσο βιωματικό τρόπο στο βιβλίο του έναν αυθεντικό χριστιανισμό. Έναν χριστιανισμό που βιώθηκε τους πρώτους αιώνες της Εκκλησίας, έναν χριστιανισμό της αλήθειας, της ελπίδας, της απελευθέρωσης, έναν χριστιανισμό που μεταδίδει την άκαυτη φλόγα της αγάπης. Μονολογεί εσωτερικά, αδιαμεσολάβητα, φωτεινά, για όλα εκείνα που χάνονται μέσα στη χοάνη της κοινωνικής και πολιτικής ανελευθερίας, της αδικίας, της ανισότητας. Είναι ένα βιβλίο κραυγής, υπό την οπτική του βαθιά χριστιανού ανθρώπου, που βλέπει τον μηδενισμό να εξαπλώνεται ταχύτατα και να ροκανίζει σαν αρρώστια το κοινωνικό σώμα. Είναι, εν τέλει, ένα βιβλίο που τα επόμενα χρόνια θα αποτελεί σημείο αναφοράς· και όχι μόνο για τους χριστιανούς.