Home
Εθνική και Πνευματική απώλεια
- Details
- Written by Super User
- Category: Άρθρα
- Hits: 2154
του Τριαντάφυλλου Σερμέτη
Είναι γνωστή η άποψη πολλών ότι τα τελευταία χρόνια υπάρχει πνευματική καχεξία στον τόπο, η οποία συνίσταται στην έλλειψη πνευματικών ταγών της κοινωνίας στο συλλογικό γίγνεσθαι. Ο πνευματικός άνθρωπος είναι εκείνος που παρεμβαίνει ενεργά στα πολιτικά, στα κοινωνικά, στα πολιτιστικά και ηθικά προβλήματα της κοινότητάς του, επιχειρώντας να διεισδύσει στην αλήθεια μέσω της γνώσης και να στοχαστεί ενεργητικά. Πνευματικοί άνθρωποι υπάρχουν και θα υπάρχουν στο μέλλον. Το πρόβλημα προκύπτει όταν η κοινωνία λοιδορεί την πνευματικότητα, λόγω της απάθειας στην οποία έχει περιπέσει· όταν τούτο αποτελέσει στάση ζωής, ο άνθρωπος μυείται στην αντίληψη ότι δεν μπορεί και δεν υπάρχει λόγος να ενεργεί για ο,τιδήποτε.
Μια τέτοια περίπτωση πνευματικού ανθρώπου υπήρξε ο Μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης Παύλος. Με τις εμπεριστατωμένες απόψεις του και τον συγκροτημένο λόγο του αναδείκνυε τις δυνατότητες της πατρίδας μας, μέσα από την Ορθόδοξη παράδοση και τον δυναμικό χριστιανικό λόγο, ώστε να δοθεί λύση στο αδιέξοδο της χώρας. Επισήμανε την κατάπτωση που βίωνε ο τόπος σε πολιτικό, κοινωνικό, εκπαιδευτικό και πολιτιστικό επίπεδο. Αφύπνιζε τις νωθρές συνειδήσεις σε καίρια κοινωνικά και εθνικά ζητήματα. Λειτουργούσε με τρόπο συλλογικό, αλλά ταυτόχρονα διατηρούσε την προσωπική του αυτονομία. Στιγμάτιζε τη βία, το μίσος και εναντιωνόταν στο μαύρο και στο κακό. Είναι γνωστό ότι ήταν διακηρυγμένος εχθρός των κάθε είδους φασιστών και συχνά ερχόταν σε ευθεία σύγκρουση μαζί τους, δίχως φόβο, καθώς δεχόταν απειλές για τη ζωή του. Αντιτέθηκε στις κατεστημένες αντιλήψεις της ιεραρχίας για τα ζητήματα της ισότητας και της δικαιοσύνης. Επαναστατούσε και αγωνιζόταν ενάντια στην εμπάθεια και στον παντός είδους ρατσισμό. Συνέβαλε αποφασιστικά –με τον λόγο του και τις πράξεις του– στην προβολή της αξίας του «εμείς», αναδεικνύοντας στην κοινωνική συνείδηση τη σπουδαιότητα του συλλογικού συμφέροντος έναντι του ατομικού. Ζούσε για να προσφέρει στην κοινότητα συλλογικά, αδιαφορώντας για το Εγώ και το κλείσιμο στον εαυτό. Τάχθηκε ενάντια στην αδικία, στη διαφθορά και στη μισαλλοδοξία.
Με άλλους λόγους, ο Μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης Παύλος ήταν ο ορισμός του πνευματικού ανθρώπου, καθώς οι ενέργειές του αυτές δεν ήταν ενταγμένες σε κατεστημένες αντιλήψεις –με την έννοια ότι δεν εξυπηρετούσε συμφέροντα είτε προσωπικά είτε κάποιας ομάδας (κομματικής, ταξικής ή άλλης)– διότι ο ίδιος δεν ήταν καταναλωτής ιδεών, αλλά, αντίθετα, δημιουργός ιδεών. Ο πνευματικός άνθρωπος ίπταται της εποχής του σε έναν χώρο άχρονο και έτσι γίνεται διαχρονικός. Ταυτόχρονα, επηρεάζει την εποχή του, καθώς με τον λόγο και τις πράξεις του αποτελεί το φωτεινό σημείο και δείχνει στην κοινότητα το μέλλον της. Αυτή είναι η έννοια του πνευματικού ταγού, που ο ίδιος ο Παύλος –με το έργο του και τις πράξεις του– μεταλαμπαδεύει ως διαθήκη στις επόμενες γενιές.
Write comment (0 Comments)
Ο Κομμουνισμός είναι μαρξιστικός ή χριστιανικός; Από το συμφέρον στην αγάπη Μια κριτική προσέγγιση στο νέο βιβλίο του Γιώργου Παναγιωτίδη
- Details
- Written by Super User
- Category: Άρθρα
- Hits: 2173
Του Τριαντάφυλλου Σερμέτη
Το βιβλίο του Γιώργου Παναγιωτίδη με τον ερωτηματικό τίτλο «Ο Κομμουνισμός είναι Μαρξιστικός ή Χριστιανικός;» και με τον ενδιαφέροντα υπότιτλο «από το συμφέρον στην αγάπη», όσο μικρό είναι σε έκταση τόσο θέτει επιτακτικά ζητήματα της θεολογικής και φιλοσοφικής σκέψης που άπτονται άμεσα της κοινωνικής και πολιτικής σφαίρας. Όλα τούτα επιτυγχάνονται με αφορμή την έρευνα για τον όρο «κομμουνισμός», δηλαδή για το πότε πρωτοειπώθηκε και πρωτοεμφανίστηκε και από ποιους διατυπώθηκε, αλλά στην πραγματικότητα διαβλέπω μια απόπειρα του συγγραφέα να θέσει κοινωνικά τον χριστιανισμό και να επαναθεμελιώσει τις χριστιανικές αξίες σε ένα επίπεδο πολιτικό, προκειμένου να συνδέσει την χριστιανική πίστη με τον άνθρωπο και τις ανάγκες του. Ο συγγραφέας επιχειρεί να αναδείξει τον χριστιανισμό επιχειρώντας να δημιουργήσει μια θεολογία του προσώπου που παρεμβαίνει μέσα στην κοινωνία. Τούτο το επιτυγχάνει αποπειρόμενος συστηματικά μέσα από πηγές να αναδείξει ότι ο κομμουνισμός είναι πρώτα από όλα η κοινοκτημοσύνη των πρωτοχριστιανών και κατά δεύτερο λόγο ότι ο όρος αυτός πρωτοχρησιμοποιήθηκε από χριστιανούς ιερωμένους στην Ευρώπη. Επομένως, αποδεικνύει μέσα στο βιβλίο ότι η χριστιανική κουλτούρα σαφέστατα ώθησε τον Μαρξ να δανειστεί τον όρο για να περιγράψει την υλιστική του κατά βάση φιλοσοφία.
Εκείνο που επιχειρείται από τον συγγραφέα να απαντηθεί στις εσωτερικές σελίδες του βιβλίου, βασίζεται, εν πολλοίς, στις πηγές που προέρχονται κυρίως από τον Μπερδιάγεφ, ο οποίος επιχείρησε να αναλύσει τα ζητήματα αυτά με αφορμή τα βιώματα και τις εμπειρίες που είχε από τον σοβιετικό σοσιαλισμό. Τι νόημα έχει ένας χριστιανισμός αποκομμένος από την κοινωνική πραγματικότητα και μη εμπλεκόμενος σε αυτή; Είναι δυνατόν ένας χριστιανός να στηρίζει άδικα καθεστώτα του μίσους της βίας και της αδικίας ή μήπως τελικά δεν τον αφορούν τα του κόσμου τούτου με συνέπεια να παραμένει θεατής σε στάση ουδέτερη σε τέτοιες καταστάσεις; Και τα δύο αυτονόητα συνιστούν αντιχριστιανικές συμπεριφορές και ενέχουν σπέρματα φαρισαϊσμού. Είναι φανερό ότι σε όλους μας έρχεται στο νου το κίνημα της θεολογίας της απελευθέρωσης στη Λατινική Αμερική και με ποιο τρόπο συναντήθηκε εκεί ο χριστιανισμός με τον μαρξισμό. Πρόκειται σαφέστατα για την εφαρμογή στην πράξη με πειστικό τρόπο του κοινωνικού ρόλου του χριστιανισμού και της θυσιαστικής λογικής για τον πλησίον. Η Θεολογία της Απελευθέρωσης, αποτελεί ένα Χριστιανικό κίνημα πολιτικής θεολογίας. Σύμφωνα μ’ αυτήν, η διδασκαλία του Ιησού Χριστού, σχετίζεται, και με την «απελευθέρωση» από την κοινωνική, οικονομική, και πολιτική αδικία. Με τον τρόπο αυτό δημιουργήθηκε σε όλη περίπου τη Λατινική Αμερική ένα είδος συμβίωσης ανάμεσα στον μαρξισμό και στον χριστιανισμό. Ως εκ τούτου, οι θεολόγοι της απελευθέρωσης δεν ενδιαφέρονταν να αποτελούν μέρος της ιεραρχικής δομής της εκκλησίας. Το έργο τους επικεντρώθηκε στην κοινωνική οργάνωση, σε συνεργασία με τις εξαθλιωμένες μάζες και με το προλεταριάτο.
* * *
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον, όμως, παρουσιάζει ο υπότιτλος του βιβλίου: από το συμφέρον στην αγάπη. Η φράση αυτή αποτελεί το κλειδί της οποιασδήποτε πολιτικής λύσης και ταυτόχρονα η έλλειψη συνειδητότητας αυτής της φράσης, σε ατομικό και σε δημόσιο επίπεδο, οδηγεί σε καταστρεπτικές συνέπειες τις κοινωνίες. Η έννοια του συμφέροντος δηλώνει εμφατικά το δικαίωμα του ατόμου να κατέχει αντικείμενα στην ιδιοκτησία του. Το ύψιστο αγαθό της ατομικής ιδιοκτησίας προσδιορίζει, εν πολλοίς, τον τρόπο ύπαρξης, με την έννοια της ταύτισης της κατοχής με το Είναι. Συνέπεια τούτου είναι ότι, όταν κάποιος δεν κατέχει υλικά αγαθά, ταυτόχρονα είναι και τίποτα ως οντότητα. Μέσα, λοιπόν, στο πλαίσιο αυτό επιχείρησε η μαρξική θεωρία να αντιμετωπίσει τούτο το πρόβλημα, αλλά είναι βέβαιο ότι, όταν αποπειράται κάποιος να αντιμετωπίσει ένα πρόβλημα, δίχως να διοράται την αιτία του προβλήματος, συνέπεια αυτού είναι να εγκλωβίζεται στην ίδια λογική. Είναι γνωστό ότι ο ακραίος ορθολογιστής αρνείται το συναίσθημα. Μάλιστα θεωρεί ότι τούτο συνιστά και αδυναμία και γι’ αυτόν τον λόγο είναι ενοχλητικό. Τα χαρακτηριστικά του ακραίου ορθολογιστή είναι ότι εξαντικειμενοποιεί τον κόσμο, εργαλειοποιεί ακόμα και τον ίδιο του τον εαυτό, τα βλέπει όλα ως αντικείμενα έτοιμα προς χρήση. Έτσι, όμως, δεν υπάρχει ούτε ο ίδιος, αφού δεν αναγνωρίζει ούτε τον εαυτό του ως υποκείμενο. Ένα μόνο συναίσθημα τον διατρέχει και αυτό δεν είναι άλλο από το να θέλει διακαώς να κυριαρχεί στους άλλους και στα πράγματα, πάντα ως αντικείμενα. Οπότε, όταν εκφράζει δημόσια μια άποψη ένας μη αποκλειστικά ορθολογιστής, ενοχλεί τον κυνισμό του ορθολογιστή. Ο ορθολογιστής προσδιορίζει την ύπαρξή του από την κατοχή υλικών αγαθών. Ο άνθρωπος δεν Είναι, αλλά Έχει μόνο. Η ανθρώπινη αυτή στάση προσδιορίζει σε μεγάλο βαθμό τη συνολικότερη συμπεριφορά του ανθρώπου στην ίδια του τη ζωή. Παραμένει το Είναι απρόσωπο, δίχως να τίθεται στα πράγματα. Ο άλλος τρόπος Ύπαρξης εμφαίνεται όταν το Είναι ασκεί το χαρακτηριστικό του Ανθρώπινου, που είναι η διάθεση για κίνηση. Η κίνηση ενεργοποιεί την Ανθρωπινότητα και θέτει σε κίνηση τον υποκειμενικό παράγοντα· θέτει σε κίνηση το Είναι. Με άλλους λόγους το Είναι είναι ή δεν είναι σε σχέση με το κρίσιμο ζήτημα της αρχής της κίνησης της Ύπαρξης. Δεν Είναι αν δεν υπάρχει και γι’ αυτόν τον λόγο η Ύπαρξη προηγείται του Είναι. Δεν μπορεί να υπάρξει κίνηση δίχως οποιουδήποτε είδους αλλαγής ή μεταβολής. Η διακύμανση της δύναμης της μεταβολής είναι το συναίσθημα.
Με βάση τους δύο περιγραφόμενους τρόπους Ύπαρξης λειτουργεί η γνώση που αποτελεί καθοριστικό παράγοντα στον τρόπο αντίληψης της ζωής.
* * *
Σήμερα θα πρέπει να αρχίσουμε να συζητάμε για τους όρους του Ανθρώπινου και του Αντι-ανθρώπινου και αυτοί οι όροι να αποτελέσουν τους οδοδείκτες του μέλλοντος. Αυτές οι δύο έννοιες θα αντιμάχονται μεταξύ τους και θα αποτελέσουν το πεδίο των μελλοντικών πολιτικών αντιπαραθέσεων. Ποιο, όμως, είναι το περιεχόμενο που χαρακτηρίζει τον έναν όρο και ποιο τον άλλον; Αν συμφωνήσουμε ότι η ανθρωπιά χαρακτηρίζει εκείνον που επιθυμεί το καλό, τη δικαιοσύνη, το δίκαιο, εκείνον που θέλει την ειρήνη, την επιθυμία του ανθρώπου να εξυψώνεται πνευματικά, να επιθυμεί να βοηθά τους συνανθρώπους του και τέλος να έχει ενσυναίσθηση, τα στοιχεία αυτά αποτελούν πρώτιστα ανθρωπολογικά πολιτιστικά χαρακτηριστικά και κατά συνέπεια και πολιτικά. Πιστεύω ότι δεν υπάρχει κάποιος που να μην συμφωνήσει με τα παραπάνω, ότι δηλαδή όλα τούτα δεν θα συνιστούσαν αυτό που ονομάζεται Ανθρώπινο. Το Αντι-ανθρώπινο τι είναι; Ακριβώς, βέβαια, οι αντίθετοι χαρακτηρισμοί. Το Ανθρώπινο χαρακτηρίζεται αναγκαστικά από τον ορθό λόγο και το συναίσθημα και το αντιανθρώπινο χαρακτηρίζεται μόνο από τον ακραίο ορθολογισμό. Διότι ο κυνικός ορθολογισμός, που επικρατεί μέχρι στιγμής στο πεδίο της πολιτικής, οδηγεί σε αυτόν τον παραλογισμό του Αντι-ανθρώπινου που όλοι τον αντιλαμβανόμαστε αλλά δεν τον κατανοούμε πολλές φορές.
Έχω, λοιπόν, την ισχυρή πεποίθηση ότι η φράση αυτή του υπότιτλου του βιβλίου του Γιώργου Παναγιωτίδη είναι μια βαθιά πολιτική φράση, η οποία αν αναλυθεί σε βάθος θα δώσει μια καινούργια πολιτική διέξοδο στα σημερινά πολιτικά αδιέξοδα. Η δύναμη εκείνη που θα περάσει από το συμφέρον στην αγάπη, από την ιδιοτέλεια στην ανιδιοτέλεια, από την κυριαρχικότητα στην υπηρέτηση του άλλου ανθρώπου, και εν τέλει από το αντιανθρώπινο στο Ανθρώπινο, τότε αυτή η δύναμη θα οδηγήσει τις κοινωνίες σε ανθρωπινότερες ατραπούς.
Εν κατακλείδι, έχω την απόλυτη πίστη ότι το βιβλίο του Γιώργου Παναγιωτίδη θα αποτελέσει στο μέλλον σημείο αναφοράς και σε πολιτικά κινήματα που θα διεκδικήσουν καλύτερους όρους ζωής και θα λειτουργήσει ως μια θρυαλλίδα νέων αντιλήψεων πολιτικής συμμετοχής, ειδομένης υπό την οπτική της δημόσιας ανιδιοτέλειας που προσφέρει η πραγματική αγάπη.
Write comment (0 Comments)
Στα αποκαΐδια μιας χώρας
- Details
- Written by Super User
- Category: Άρθρα
- Hits: 3129
Η φύση δεν εκδικείται ποτέ· η φύση έχει τους δικούς της νόμους και, όταν ο ανθρώπινος παράγοντας τους παραβαίνει, τότε έχει τραγικές συνέπειες. Τούτο συνέβη στην Μάνδρα με τις πλημμύρες, τούτο συνέβη και στο Μάτι με τις πυρκαγιές. Αυτή η παραβίαση των φυσικών νόμων και τα εγκλήματα κατά της φύσης διαπράχθηκαν σταδιακά τα τελευταία 60 χρόνια, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σ’ όλο τον πλανήτη. Η φρενήρης πορεία του καπιταλισμού στον πλανήτη και η διαφθορά που προκάλεσε στην ανθρώπινη φύση, με κυρίαρχη την ατομική ιδιοτέλεια, αποτέλεσαν τον καταλύτη της φυσικής παραποίησης της γης. Αυτές όμως είναι γενικόλογες και ηθικολογικές διαπιστώσεις, που δεν εστιάζουν στην πραγματική ευθύνη μιας συγκεκριμένης πράξης.
Η φύση έχει την ιδιότητα να απογυμνώνει πάντα την ύβρη προς την ζωή. Η παρέα που κυβερνά διέπραξε αυτή την ύβρη. Τούτο οφείλεται στην παθογένεια που συνέχισε κι αυτή η κυβερνώσα παρέα, την τοποθέτηση δηλαδή ανθρώπων σε καίριες θέσεις, με μόνο κριτήριο όχι την ικανότητα, αλλά τις εσωκομματικές ισορροπίες-γνωριμίες, δημόσιες σχέσεις ή κοινώς τους παραγοντισμούς. Αυτή η συνέχιση της διαχρονικής παθογένειας του ελληνικού κράτους από τη σύστασή του, κατατάσσει κι αυτή την κυβερνητική παρέα στο ίδιο σάπιο πολιτικό σύστημα. Το χειρότερο όμως είναι ότι παρουσιάστηκαν ως αριστεροί· λύκοι με τη μορφή προβάτου. Επιπλέον, ένας ακόμη βασικός λόγος των καταστροφών αυτών είναι η διάλυση των μηχανισμών προστασίας, λόγω της οικονομικής πενίας που προέρχεται από τα μνημόνια και τα οποία ψήφισε κι αυτή η κυβέρνηση· ενός κακού μύρια έπονται.
Εκείνο που εξοργίζει περισσότερο όμως, με αφορμή αυτές τις καταστροφές, είναι ο απόλυτος αμοραλισμός και ο κυνισμός της κυβερνητικής παρέας. Όλα επιχειρούν να τα διαχειριστούν επικοινωνιακά, ώστε να έχουν τις λιγότερες δυνατές πολιτικές απώλειες. Αυτό έχουν πρώτα στο νου τους κι όχι τους ανθρώπους που χάθηκαν· και με γνώμονα αυτή τη σκέψη κάνουν οποιεσδήποτε ενέργειες. Στην πραγματικότητα αδιαφορούν πλήρως για την καταστροφή και τις χαμένες ζωές. Το ίδιο ακριβώς πράττει και η αντιπολίτευση. Αυτό είναι πρωτόγνωρο στοιχείο και για πρώτη φορά συμβαίνει σε τέτοιο βαθμό. Στην αρχή ενοχοποιούν του ίδιους τους ανθρώπους που κάηκαν και, όταν αντιμετωπίζουν την μήνιν, αλλάζουν προσανατολισμό και ετοιμάζουν νομοσχέδιο σε χρόνο ρεκόρ για τα αυθαίρετα. Και στη συνέχεια υπάρχει και μια παραίτηση ενός υπουργού, που, σημειωτέον, δεν είναι της στενής παρέας, προκειμένου ν’ αλλαχθεί η πολιτική ατζέντα. Αυτό θεωρούν ότι είναι υψηλή πολιτική· να κοροϊδεύουν την «πλέμπα», ορισμό που είμαι βέβαιος πως αποδίδουν στον λαό στις κατ’ ιδίαν συζητήσεις τους.
Αφού δεν τους απογύμνωσε η απατεωνιά με τα μνημόνια, αφού δεν τους απογύμνωσε η πιο φιλοαμερικανική στάση που έχει επιδείξει ελληνική κυβέρνηση από τον β’ παγκόσμιο πόλεμο κι έπειτα, αφού δεν τους απογύμνωσε το Μακεδονικό, για να εξυπηρετήσουν ως υποταγμένοι την αμερικάνικη κυβέρνηση, αφού δεν τους απογύμνωσε η ακραία φιλελεύθερη πολιτική, αφού είναι η πρώτη κυβέρνηση που εφαρμόζει μέχρις εσχάτων ένα μνημόνιο, έχοντας βέβαια ψήγματα σοσιαλδημοκρατίας (δίνοντας ψίχουλα στους φτωχούς που στην πραγματικότητα είναι στάχτες στα μάτια), τους απογύμνωσε η ίδια η φύση, παραδίνοντάς τους ολοκληρωτικά στη χλεύη και στην γενική αποδοκιμασία του λαού αυτής της χώρας. Το ίδιο αίσθημα επικρατεί και για τη χειρότερη αντιπολίτευση, με αποτέλεσμα στις επερχόμενες εκλογές ο λαός, εγκλωβισμένος στο σάπιο πολιτικό σύστημα, να έχει να διαλέξει ανάμεσα στους ηλίθιους κουτοπόνηρους και στους εντελώς πανηλίθιους, καθώς και οι δυο εφαρμόζουν πιστά το διπολικό παιχνίδι για να εγκλωβίζουν τον λαό, έναν λαό που κάποια στιγμή πίστεψε ότι θα έρθει σ΄ αυτή την πολύπαθη χώρα ανατροπή του παλιού πολιτικού συστήματος. Κι όμως η κυβερνητική παρέα, έχοντας εξαπατήσει για άλλη μια φορά τον λαό κι έχοντας πίσω από την πλάτη του ήδη συμφωνήσει με τους ντόπιους και τους ξένους τοκογλύφους, προτίμησε τον εύκολο δρόμο της πλήρους υποταγής.
Όλη η χώρα είναι αποκαΐδια και μόνο ο λαός της έχει τη δυνατότητα να τη στήσει από την αρχή. Προτεραιότητα για να συμβεί τούτο είναι η εθνική ανεξαρτησία· εθνική ανεξαρτησία σημαίνει να φύγουν οι τοποτηρητές-υπάλληλοι που μας κυβερνούν όλα αυτά τα χρόνια. Είναι αναγκαίο όσο ποτέ άλλοτε να υπάρξει μια δημοκρατική επαναστατική ανατροπή, έξω από το στημένο κι υποταγμένο πολιτικό σύστημα. Υπάρχει το κράμα εκείνων των σοβαρών προοδευτικών ανθρώπων που δεν φωνασκούν ολημερίς στα social media, όπως πράττουν τα λογής - λογής κομματόσκυλα είτε από την (ακρο)δεξιά, είτε από τα ΄΄''αριστερά'' επιβάλλοντας αμφότεροι τον ίδιο κυριαρχικό φασισμό. Κι ο λαός στη μέση να ασφυκτιά, μη γνωρίζοντας πώς ν’ αντιδράσει. Αυτοί οι προοδευτικοί άνθρωποι οφείλουν να δράσουν για ν’ απομακρυνθούν τα υποταγμένα ανθρώπινα ομοιώματα, διότι η χώρα σε λίγα χρόνια είναι βέβαιο ότι, αν δεν αλλάξει κάτι δραματικά, δεν θα υφίσταται, θα διαμελιστεί· κι αυτή είναι μια δική μου πρόβλεψη.
Αναμένω και απαιτώ να αποδοθεί δικαιοσύνη για τις εκατόμβες των νεκρών ψυχών.
Τριαντάφυλλος Σερμέτης
Write comment (0 Comments)Από το άπειρο στο άπειρο
- Details
- Written by Super User
- Category: Άρθρα
- Hits: 2377
του Ευάγγελου Αθαν. Τσαβδάρη*
Διαβάζοντας το έργο του Τριαντάφυλλου Σερμέτη, συνειδητοποίησα ότι κάθε ποίημα είναι το ίδιο του ένα μικρό άπειρο. Τους στίχους αυτούς θα μπορούσα να τους διαβάζω και να τους ξαναδιαβάζω ανά δεκαετία και ανάλογα με τις διαφορετικές εμπειρίες, να δίνω τις δικές μου ακτίνες πάνω στον κύκλο.
Αυτό που φαίνεται σε όλη τη διάσταση των στίχων, είναι ότι πρόκειται για μία συγκρουσιακή κυκλική πορεία, κάτι που με κάνει να πιστεύω ότι είναι ανώφελο να αναλωθούμε σε φιλολογική τέρψη, τεχνικές και σχήματα. Η πολυσημία των στίχων δεν αφορά μόνο στο νόημα όπως συνηθίζεται, αλλά σχηματίζει ένα σύμπλεγμα νοημάτων που εδράζεται σε κοινωνικούς ψυχολογικούς και, εν τέλει, φιλοσοφικούς παράγοντες της σημερινής δομής της κοινωνίας και του ψυχολογικού τύπου του πολίτη.
Για να βιώσει κανείς την ατμόσφαιρα των ποιημάτων του Τριαντάφυλλου Σερμέτη, θα πρέπει να έχει τη δύναμη αλλά και την ικανότητα να αναδυθεί μέσα στις αναμνήσεις του, έτσι ώστε το ηθικό και το κοινωνικό λάθος να φέρει μία ισόρροπη έντονη αρμονία.
«Τα θλιβερά αμαρτήματα» πώς ενώνονται σε έναν άπειρο κύκλο;
Αισθήματα που εκτείνονται στο άπειρο, όπως ξεκάθαρα διαφαίνεται από τη διάταξη των τίτλων της πρώτης ενότητας. Ο κύκλος ξεκινάει από τη Γέννηση, το Εσύ μετουσιώνεται σε Γυναίκα και επιδιώκει ένα επιδαψιλευμένο τρόπο ψυχολογικής λυρικής υφής.
Εφόσον οριοθετήθηκαν στην πρώτη ενότητα οι άπειρες ποιητικές συντεταγμένες –όπως άπειρη είναι και η ίδια η ποίηση– ο ποιητικός εαυτός ψάχνει «το θάλπος της ζωής» και πάλι με τη συνισταμένη του άπειρου, που εξειδικεύεται στη Μυστική Αρμονία των συνθηκών αυτού του κόσμου.
Πρόκειται όμως για αρμονία ή δυσαρμονία του δικού μας πολιτισμού;
«Στον αιώνα των αρπακτικών πουλιών
η ελάχιστη ομορφιά στο άφωτο αχνοφαίνεται
η τελευταία λέξη της οδύνης, έπειτα η μικρογραφία της κάθαρσης
αγαλλίαση θα δωρίσει.»
Ποιες όμως προσωπικότητες συνθέτουν τον πολιτισμό μας;
Μία τυπολογία πολιτών άβουλων, μουδιασμένων και ηθελημένα δίχως πάθος με την
«Ύπαρξη άδεια περιπλανιέται
δίχως τις αμαρτίες αξιοθρήνητοι
για τον μηδενισμό του εαυτού τους
νωθροί βηματίζουν,
ξένοι τόποι συνθέτουν ένα μαυριδερό σκοτάδι που βρυχάται», θα μας πει ο ποιητής,
«Μ’ εκείνο τον ζεστό κόκκινο πόθο, που έσταζε σαν ρόδινη βροχή»
Απομόνωσα αυτή τη συστάδα στίχων του Τριαντάφυλλου Σερμέτη, διότι είναι ένα απαύγασμα των νοηματικών αξόνων που κλείνουν τον κύκλο της δεύτερης ενότητας. Ό,τι μας πληγώνει κρύβει μέσα του μία ευκαιρία για να δούμε τον εαυτό μας αλλιώς, σε ένα σταυροδρόμι που ο εκάστοτε χαρακτήρας συναντά τον θάνατο, όταν στην προσπάθεια να τον απωθήσουμε προκαλούμε «Χαρακιές Φθίνουσες». Κατά τη γνώμη μου, η ενότητα αυτή είναι η πιο περιεκτική, διότι πέραν του ότι συγκεράζει τους προαναφερόμενους ποιητικούς άξονες, παράλληλα δίνει αφορμές και κατευθυντήριες νύξεις για τον ποιητή ως οντότητα και για την ποίηση ως φιλοσοφική σημειολογία και τις προϋποθέσεις που αυτή απαιτεί.
Για να βιώσει κανείς την ατμόσφαιρα των ποιημάτων του Τριαντάφυλλου Σερμέτη, θα πρέπει να έχει τη δύναμη αλλά και την ικανότητα να αναδυθεί μέσα στις αναμνήσεις του, έτσι ώστε το ηθικό και το κοινωνικό λάθος να φέρει μία ισόρροπη έντονη αρμονία
Ένας εαυτός στο μικροσκόπιο της αιωνιότητας διαφαίνεται στον στίχο: «Μελαγχολικά η αιωνιότητα εισορμά», δίνοντας δύναμη στον αναγνώστη να αντέξει στον χρόνο, αλλά ταυτόχρονα παραμένει αυτή η «Σμίκρυνση του Εαυτού» στη σμίκρυνση προς τον θάνατο ή προς τις αναμνήσεις, και τη δύναμη που δίνει το μυαλό μας σε αυτές.
Έπειτα ο στίχος «Το χώμα της μάνας, θρηνώντας για το καλοκαιρινό ρίγος της καρδιάς», όπου και πάλι ο ποιητής θα μας πει «Το ασημένιο φως του έρωτα δίνει φως στις φωτογραφίες που σκονισμένα κιτρίνισαν».
Ο άνθρωπος που δεν έχει νιώσει τον πόνο και την απώλεια νιώθει αιώνιος, μόνο που αυτή η αιωνιότητα γίνεται αυταρχική, εξουσιαστική γιατί δημιουργεί την ψευδαίσθηση της παντοτινότητας. Ο ποιητής φέρνει τους «κρουνούς των ματιών, Αγιασμοί με δάκρυα που γεμίζουν δισκοπότηρα».
Το ποίημα Του κόσμου οι πατρίδες, είναι αντιπροσωπευτικό της ιδιοσυγκρασίας του ποιητή και του ανθρωπισμού του. Καθώς ανέλυα τα ποιήματα, το μυαλό μου πήγε σε αιχμάλωτες ψυχές: από πατρίδα, συγκυρίες κάθε μορφής, ψυχή και μυαλό.
«Ο ωκεανός έχει ήδη προδώσει έχοντας μέσα του (τους ανθρώπους), στα υγρά του χέρια.»
Το τελευταίο κεφάλαιο «σιωπηλή πορεία», είναι ακραιφνώς ένα στοχαστικό κεφάλαιο που μέσω του έρωτα προσπαθεί να αφυπνίσει τον πολίτη σε μία υπέρβαση. Μέσα δηλαδή από τα τραύματα του έρωτα και διαμέσου της υπέρβασης να δηλωθεί αν γίνεται μία στοχαστική αναπροσαρμογή που θα οδηγήσει σε ένα ερωτικό παθιασμένο πλάσμα που δεν θα κλείνει τους άπειρους κύκλους της ζωής του, όντας άπραγος.
Κλείνοντας, θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι η ανάλυση αυτή είναι μία μονοσήμαντη απόπειρα, πιστεύω ότι δεν εξαντλείται αυτή η ποιητική συλλογή και ότι αυτός ο κύκλος είναι μόνο ένας ομόκεντρος κύκλος από τον άπειρο κύκλο του Τριαντάφυλλου. Ελπίζω και εύχομαι σε μία άλλη ευκαιρία να μπορέσω και πάλι να αναλύσω τα ίδια ποιήματα με διαφορετική διαλεκτική αλληλεπίδραση.
Πηγή: https://www.e-dromos.gr/apo-to-apeiro-sto-apeiro/
*Ο Ευάγγελος Αθαν. Τσαβδάρης είναι ποιητής
Write comment (0 Comments)